Zasady czytelności i hierarchii wizualnej

Dlaczego nie każdy font jest czytelny?

Czytelność to podstawa. Niektóre fonty są projektowane jako ozdobniki, a nie do czytania długich bloków tekstu. Font może być piękny, ale jeśli jego litery są zbyt skomplikowane, zbyt cienkie lub zbyt stłoczone, mózg musi się bardziej wysilać, by je rozpoznać. Dobre projekty typograficzne stawiają na funkcjonalność – tekst ma być łatwo przyswajalny.

Dobra czytelność zależy od kluczowych elementów:

• Wielkość: Tekst nie może być za mały (wymuszając mrużenie oczu) ani za duży (przez co tekst wygląda na krzyczący i chaotyczny). Optymalnie dla tekstu drukowanego to zazwyczaj 10-12 punktów, a dla tekstu na ekranie 16-18 pikseli.

• Interlinia: To odstęp między wierszami. Zbyt mała interlinia sprawia, że linijki "zlewają się", a zbyt duża rozbija spójność bloku tekstu. Zasada mówi, że interlinia powinna być o około 20-50% większa niż rozmiar fontu.

• Kontrast: Najlepszy kontrast to czarny tekst na białym tle. Odstępstwa (np. żółty tekst na białym tle) drastycznie obniżają czytelność. Dotyczy to także koloru tła i samego fontu.

Hierarchia: Nagłówki, podtytuły, treść

Hierarchia wizualna w typografii to system, który za pomocą wielkości, wagi i koloru fontów informuje czytelnika, co jest najważniejsze. Ułatwia szybkie skanowanie tekstu i zrozumienie jego struktury.

1. Nagłówki (H1): Największe, często pogrubione, czasem innym krojem pisma. Mają przyciągać uwagę i streszczać treść sekcji.

2. Podtytuły (H2, H3): Mniejsze niż nagłówki, ale większe niż treść. Dzielą dłuższy tekst na logiczne fragmenty.

3. Treść: Zazwyczaj najmniejsza, jednolita wielkość. Celem jest maksymalna czytelność i płynność lektury.

Ciekawostka

Z badań wynika, że ludzie czytają tekst w kształcie litery "F" (na stronach internetowych) lub "Z" (na reklamach). Oznacza to, że najpierw skanujemy górną część, potem lewą stronę, a dopiero potem resztę. Dlatego kluczowe informacje muszą być łatwo widoczne, a nagłówki - odpowiednio wyróżnione.

Przykład:

Porównaj gazetę z chaotycznym plakatem:

• Gazeta: Ma jasną hierarchię. Tytuł jest największy, potem mniejszy lead, a na końcu mała kolumna tekstu. Wiemy, od czego zacząć.

• Chaotyczny plakat: Wszystko jest dużą, pogrubioną czcionką. Nic się nie wyróżnia, przez co nie wiemy, co jest najważniejszą informacją.

Zadanie praktyczne

Weź dowolny tekst (np. fragment ulubionej piosenki lub cytat) i zaprojektuj go w Wordzie/Canvie tak, żeby był wyraźny i czytelny.

1. Użyj jednego, prostego fontu (np. Arial, Open Sans).

2. Ustaw odpowiedni kontrast (np. ciemny tekst na jasnym tle).

3. Podziel tekst na nagłówek, podtytuł i treść, różnicując ich wielkość i wagę (grubość).